Hem anne adayının hem bebeğin sağlığı ve hamilelik sürecinin ve doğumun sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilmesi için mutlaka yapılması gereken testler bulunmaktadır. Bu testlerin bazıları rutin olarak her anne adayı için uygulanırken bazılarını doktorunuz uygun gördüğü takdirde hamileliğin herhangi bir aşamasında talep edebilir. Burada unutulmaması gereken husus, bazı testlerin sadece belirli hafta dilimlerimde yapılabileceğidir.
Bu test ve kontrollerin arasında kan uyuşmazlığı tespiti için kan testleri, idrar tahlilleri, şeker yükleme testi, ultrason ve enfeksiyon tarama testleri bulunmaktadır.
Hangi testler, ne zaman yaptırılmalı?
4. ve 28. Haftalar arasında: Bu süreçte şeker yükleme testi ve kan uyuşmazlığının tespiti için 28. haftada IDC (indirekt coombs testi) yapılır.
11.-14. Haftalar (Birinci Trimester): Bu dönemde yapılan ultrason muayenesinde bebeğin down sendromlu olup olmadığını tespit etmek amacıyla ense kalınlığı (NT) ölçülür ve ikili test yapılır.
16. ve 20. Haftalar arasında (İkinci Trimester): Bu haftalar arasında üçlü test (triple test) veya dörtlü test yapılır. Gerekli görülen durumlarda amniosentez incelemesi (bebekten su alınarak) de yapılabilir. Özellikle 18. ve 22. Haftalarda uterin arter Doppler kan akımı ölçümleri, ayrıntılı ultrason; 20. Ve 24. Haftalar arasında fetal ekokardiyografi; 24. ve 28. Haftalar arasındaysa tam kan sayımı, glukoz testleri ve tam idrar tahlilleri yapılmaktadır.
24. ve 28. Haftalar (Üçüncü Trimester): Bu haftalar arasında glukoz yükleme testi (şekerli su testi) yapılır. Test sonucu 140 üzeriyse 100 gr OGTT testi uygulanmalıdır. 28. Haftada anne ve baba arasında kan uyuşmazlığı tespiti için IDC (Indirekt Coombs Testi) yapılır.
35.-37. Haftalar: Bu dönemde annede uygulanacak olan Grup B Streptokok (bakteri) taraması büyük önem taşımaktadır. Doğum gününün geçmesi ve bebeğin sıkıntılı olduğunun tespiti sonrası NST (Non Stress Test) çekilir. Bebeğin sağlığı ile ilgili riskli durumlar saptanırsa daha ileri değerlendirme için doppler ultrasonografi ölçümü yapılmaktadır.
Riskli Gebeliklerin Takibi
Riskli gebeliklerde hem anne adayı hem de bebeği doğum öncesinde, esnasında ve sonrasında yüksek risk altındadır. Bu durum, anne adayının hamilelik öncesinde oluşmuş bir sağlık probleminden kaynaklanabileceği gibi hamilelik esnasında da oluşabilir. Erken ve geç gebelik (18 yaş öncesi ve 35 yaş sonrası doğum yapan kadınlar), yaşam şekli (sigara, alkol kullanımı, anne adayının gebelik öncesi yaşamış olduğu sağlık problemleri (yüksek tansiyon, obezite, diyabet), hamilelik süresince gerçekleşen komplikasyonlar (fetüs anomalileri, bebeğin suyunun anormal düzeyde oluşu), çoğul gebelik (ikiz ve daha fazla sayıda doğum yapacak kadınlar için), hamilelik geçmişi gibi faktörler riskli hamilelik riskini artırabilir.
Aşağıdaki belirtileri yaşıyorsanız en kısa zamanda doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir:
Vajinal kanama, sulu vajinal akıntı
Şiddetli baş ağrıları
Alt karında oluşan ağrılar
Cenin aktivitesinde azalma
İdrar yaparken acı veya ağrı
Görmede bulanıklık
Yüzde, ellerde ve parmaklarda ani ve aşırı şişme
Ateş ve titreme
Kusma, sürekli bulantı
Baş dönmesi
Kendinize ya da bebeğinize zarar vereceğiniz düşüncesi
Sağlıklı bir hamilelik süreci geçirebilmek ve riskli gebelik ihtimalini en aza indirebilmek için hamile kalmadan bir uzmanla görüşerek sağlık durumunuzun yapılacak tetkik ve testlerle hamile kalmak için ne derece uygun olduğunu öğrenebilirsiniz. Yapılacak genel sağlık kontrolleri olası riskleri hamile kalmadan önce öğrenmenizi sağlayarak gerekli önlemleri almanızı sağlayacaktır. Özellikle alkol, sigara ve yasadışı madde kullanımından uzak durmanız gerekmektedir. Yine doğum öncesi alanında deneyimli uzmanların ve bir riskli gebelik uzmanının (perinatolog) takibinde olmanız sizin ve bebeğinizin sağlıklı bir şekilde bu süreci atlatması için yardımcı olacaktır. Riskli gebelik durumunun, yukarıda bahsedilen risk faktörleri olmasa bile gelişebileceğini unutmamak gerekir. Bunun için, tüm anne adaylarına periyodik 4-D ultrasonografik incelemelerin ve izlem tahlillerinin yapılması önerilmektedir.
Bu yazı sadece bilgi verme amaçlıdır. Gerektiğinde bir uzmana başvurulmalıdır.